Δεκεμβρίου ζ΄
Μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Ἀμβροσίου
ἐπισκόπου Μεδιολάνων.
Συμπλήρωσις ἀκολουθίας
ὑπὸ Γερασίμου Μοναχοῦ Μικραγιαννανίτου
ΕΝ Τῼ ΜΙΚΡῼ ΕΣΠΕΡΙΝῼ
῾Ιστῶμεν στίχους δ' καὶ ψάλλομεν στιχηρὰ Προσόμοια τοῦ ῾Αγίου τὰ ἑξῆς:
῏Ηχος δ΄. ῎Εδωκας σημείωσιν.
Βίου καθαρότητι, καὶ πολιτείας σεμνότητι, καὶ σοφίας ταῖς χάρισιν, ἐμπρέπων ᾽Αμβρόσιε, τῆς δικαιοσύνης, στάθμη ἀνεδείχθης, καὶ ῾Ιεράρχης ἀληθής, τῆς ᾽Εκκλησίας ὤφθης μακάριε, τῇ ψήφῳ τῇ τοῦ Πνεύματος, καὶ τῷ Θεῷ ὥσπερ ἄγγελος, ἱεράτευσας ῞Οσιε διὰ τοῦτο δεδόξασαι.
Ἔβλυσεν ἡ γλῶσσά σου, ᾽Ορθοδοξίας διδάγματα, ἀμβροσίας ὡς νάματα, κρουνηδὸν ᾽Αμβρόσιε, καὶ τῆς ᾽Εκκλησίας, ἤρδευσε πλουσίως, τὰς αὔλακας κατὰ Δαβίδ, καὶ τῷ Σωτῆρι λαμπρὰν προσήγαγε, καρποφορίαν ῞Οσιε, τοὺς σωζομένους ἐν χάριτι, ὧν ἀνέχει ὁ πάνσοφος, Αὐγουστῖνος καὶ ἔνθεος.
Ζήλῳ σεμνυνόμενος, ὡς ᾽Ηλιοὺ ὁ θεσπέσιος, προσταγμάτων τοῦ Πνεύματος, βασιλέα ἤλεγξας, τὸν μιαιφονίας, αἵμασι χρανθέντα, καὶ τοῦτον εἴργεις εὐθαρσῶς, ναὸν εἰς θεῖον εἰσελθεῖν ῞Αγιε, ὅνπερ καὶ ἐξεπαίδευσας, καὶ θεοφρόνως ἐρρύθμισας, εὐσεβῶς πρὸς τὰ κρείττονα, πατρικαῖς ὑποθήκαις σου.
Μέγας ἐχρημάτισας, ἐν ῾Ιεράρχαις ᾽Αμβρόσιε, ὡς σοφὸς καὶ ἀκέραιος, δίκαιος καὶ ἄμεμπτος καὶ φωτισμοῦ πλήρης·ἔνθεν ᾽Εκκλησίας, ὤφθης κλεινὸς νυμφαγωγός, στῦλος ἀκράδαντος καὶ ἑδραίωμα, καὶ λόγῳ τῆς σοφίας σου, αἱρετικῶν τὰ φρυάγματα, καθελὼν ὁμοούσιον, τὴν Τριάδα ἐκήρυξας.
Δόξα. ῏Ηχος β΄
Ἱεραρχίας τὴν διπλοΐδα, ἐνδυσάμενος ᾽Αμβρόσιε, τῆς ᾽Εκκλησίας ὑπέρμαχος καὶ φωστὴρ ἀνεδείχθης· παντοδαπεῖ γὰρ σοφίᾳ ἐκλάμπων, αἱρετικῶν μὲν τὰς πλοκὰς διεσκέδασας, τῶν εὐσεβῶν δὲ τὰς χορείας ἐν ἤθεσι σεμνοῖς, καὶ ἀληθείας δόγμασι, θεοπρεπῶς ἐπαίδευσας· διὸ πανηγυρίζομεν, τὴν παναοίδιμον μνήμην σου.
Καὶ νῦν. Θεοτοκίον.
Τὴν πᾶσαν ἐλπίδα μου εἰς σὲ ἀνατίθημι, Μήτηρ τοῦ Θεοῦ, φύλαξόν με ὑπὸ τὴν σκέπην σου.
᾽Απόστιχα.
῏Ηχος β΄. Οἶκος τοῦ ᾽Εφραθᾶ.
Βίον θεοφιλῆ, ᾽Αμβρόσιε ἀνύσας, μυσταγωγὸς τῶν θείων ἐδείχθης μυστηρίων, καὶ Ἱεράρχης πάνσοφος.
Στίχ. Οἱ ἱερεῖς σου Κύριε ἐνδύσονται...
Νέκταρ ὡς μυστικόν, τῆς θείας ἀμβροσίας, τῆς χάριτος τὸν λόγον, πηγάζων ἐκ χειλέων, τὴν ᾽Εκκλησίαν ηὔφρανας.
Στίχ. Τὸ στόμα μου λαλήσει σοφίαν...
Ὅλος θεοειδής, ᾽Αμβρόσιε ὑπάρχων, αἰδέσιμος ὡράθης, ἄναξι καὶ δημόταις, νέμων πᾶσι τὰ πρόσφορα.
Δόξα. Τριαδικόν.
Μίαν σε ἐν τρισίν, οὐσίαν χαρακτῆρσιν, ᾽Αμβρόσιος ὁ θεῖος, Ὑπέρθεε Θεότης, ἐνθέως ἀνεκήρυξε.
Καὶ νῦν. Θεοτοκίον.
Μόνην σε τὸν Θεόν, τεκοῦσαν ὑπὲρ φύσιν, καὶ μείνασαν Παρθένον, κηρύττει Θεοτόκε, ᾽Αμβρόσιος ὁ ἔνδοξος.
ΕΝ Τῼ ΜΕΓΑΛῼ ΕΣΠΕΡΙΝῼ
Εἰς τό, Κύριε ἐκέκραξα, ἱστῶμεν Στίχους ς' καὶ ψάλλομεν Στιχηρὰ Προσόμοια.
Ἦχος α'
Τῶν οὐρανίων ταγμάτων
Ἡγεμονίας τὸν θρόνον, κατακοσμῶν ἀρεταῖς, ἐξ ἐπιπνοίας θείας, τὸν τῆς ἱεραρχίας, προσφόρως ἐκομίσω· ὅθεν πιστός, οἰκονόμος τῆς χάριτος, ἐν ἀμφοτέροις, Ἀμβρόσιε γεγονώς, διπλοῦν στέφανον κεκλήρωσαι.
Ἐν ἐγκρατείᾳ καὶ πόνοις, καὶ ἀγρυπνίαις πολλαῖς, καὶ προσευχαῖς συντόνοις, τὴν ψυχὴν καὶ τὸ σῶμα, ἐκάθηρας θεόφρον, σκεῦος λοιπόν, ἐκλογῆς τῷ Θεῷ ἡμῶν, τοῖς Ἀποστόλοις ὡσαύτως ἀναδειχθείς, ὑπεδέξω τὰ χαρίσματα.
Τὸν εὐσεβῆ Βασιλέα, ἡμαρτηκότα ποτέ, ὡς τὸν Δαυΐδ ὁ Νάθαν, παρρησίᾳ ἐλέγξας, Ἀμβρόσιε παμμάκαρ, τοῦτον σαφῶς, ἀφορισμῷ καθυπέβαλες, καὶ μετανοίᾳ παιδεύσας θεοπρεπῶς, συνηρίθμησας τῇ Ποίμνῃ σου.
Ἕτερα Στιχηρὰ Προσόμοια
Ἦχος πλ. α' Ὅσιε Πάτερ
Ὅσιε Πάτερ, Ἱερώτατε Ἀμβρόσιε, ἡ Λύρα φωνοῦσα, μέλος σωτήριον, δογμάτων ὀρθοδόξων πᾶσιν ἡμῖν, ἡ καταθέλγουσα πιστῶν τὰς ψυχάς, εὔηχος Κιθάρα τοῦ θείου Παρακλήτου, τὸ μέγα Ὄργανον τοῦ Θεοῦ, ἡ ἀξιέπαινος Σάλπιγξ τῆς Ἐκκλησίας, διειδεστάτη τε Πηγὴ τῶν χαρισμάτων, ἐναποπλύνουσα ῥύπον τῶν παθημάτων, Χριστόν ἱκέτευε, Χριστὸν δυσώπει Ὅσιε, δωρηθῆναι τῇ Ἐκκλησίᾳ, ὁμόνοιαν, εἰρήνην, καὶ μέγα ἔλεος.
Ὅσιε Πάτερ, παμμακάριστε Ἀμβρόσιε, Συνόδου θεοφόρων, μέσον Πατέρων ὀφθείς, ἐν δύο ταῖς οὐσίαις ἕνα Υἱόν, σάρκα γενόμενον κηρύττεις τρανῶς, ἐξ ἀπειρογάμου ὑμῖν ἐπιφανέντα, τὸν ὁμοούσιον τῷ Πατρί, καὶ συναΐδιον τούτου καὶ συμφυῆ· ὅθεν τὴν βλάσφημον Ἀρείου γλωσσαλγίαν, ἐναπεμώρανας, τοῦ Πνεύματος δυνάμει, Χριστόν ἱκέτευε, Χριστὸν δυσώπει Ὅσιε, δωρηθῆναι τῇ Ἐκκλησίᾳ, ὁμόνοιαν, εἰρήνην, καὶ μέγα ἔλεος.
Ὅσιε Πάτερ, ἀξιάγαστε Ἀμβρόσιε, εὑροῦσα ὡς ἐπόθει, τὴν καθαράν σου ψυχήν, τοῦ Πνεύματος ἡ χάρις τοῦ Παναγίου, ἐν σοὶ ἐσκήνωσεν ὡς ἄδυτον φῶς, οὗ τῇ ἐνεργείᾳ, τὰ πνεύματα τῆς πλάνης, ἀποδιώκεις διαπαντός, καὶ θεραπεύεις τὰς νόσους καὶ μαλακίας, τῶν προσιόντων σοι ἁπλότητι καρδίας, καὶ ἐκτελούντων σου, τὴν μνήμην τὴν φωσφόρον Χριστὸν ἱκέτευε, Χριστὸν δυσώπει Ὅσιε, δωρηθῆναι τῇ Ἐκκλησίᾳ, ὁμόνοιαν, εἰρήνην, καὶ μέγα ἔλεος.
Δόξα. ῏Ηχος πλ. δ΄.
Σοφίας τοῖς δόγμασι, κοσμούμενος ῞Οσιε, ὑπὲρ ἡλίου αὐγάς, τῇ ᾽Εκκλησίᾳ ἐξέλαμψας· τῇ καταλλήλῳ γὰρ ζωῇ, τὴν θύραθεν παιδείαν ρυθμίσας, ἀπ’ οὐρανοῦ ἐδέξω τὸ χάρισμα, καὶ ἱεραρχίας τὴν θείαν ἔλλαμψιν· διὸ τῆς εὐσεβείας, ὑποφήτης γεγονώς, τὴν ἐν Τριάδι μίαν θεότητα, ὀρθοδόξως ἐκήρυξας, αἱρετικῶν σκεδάσας τὰς συστροφάς. Καὶ νῦν τῶν ἀρετῶν δεχόμενος τὸ γέρας, ᾽Αμβρόσιε μακάριε, ὑπὲρ ἡμῶν ἱκέτευε Χριστόν, ῾Ιεραρχῶν ἐγκαλλώπισμα.
Καὶ νῦν. Προεόρτιον, ὁ αὐτός.
Βηθλεὲμ ἑτοιμάζου· εὐτρεπιζέσθω ἡ φάτνη· τὸ σπήλαιον δεχέσθω· ἡ ἀλήθεια ἦλθεν· ἡ σκιὰ παρέδραμε· καὶ Θεὸς ἀνθρώποις ἐκ Παρθένου πεφανέρωται, μορφωθεὶς τὸ καθ’ ἡμᾶς καὶ θεώσας τὸ πρόσλημμα. Διὸ Ἀδὰμ ἀνανεοῦται, σὺν τῇ Εὔᾳ κράζοντες· ἐπὶ γῆς εὐδοκία ἐπεφάνη, σῶσαι τὸ γένος ἡμῶν.
Εἴσοδος, Φῶς ἱλαρόν, τὸ Προκείμενον τῆς ἡμέρας, καὶ τὰ Ἀναγνώσματα.
Παροιμιῶν τὸ Ἀνάγνωσμα
(Κεφ. ι΄ 7.)
Μνήμη δικαίου μετ' ἐγκωμίων, καὶ εὐλογία Κυρίου ἐπὶ κεφαλὴν αὐτοῦ. Μακάριος ἄνθρωπος, ὃς εὗρε σοφίαν, καὶ θνητὸς ὃς οἶδε φρόνησιν. Κρεῖσσον γὰρ αὐτὴν ἐμπορεύεσθαι, ἢ χρυσίου καὶ ἀργυρίου θησαυρούς. Τιμιωτέρα δέ ἐστι λίθων πολυτελῶν, πᾶν δὲ τίμιον οὐκ ἄξιον αὐτῆς ἐστιν. Ἐκ γὰρ τοῦ στόματος αὐτῆς ἐκπορεύεται δικαιοσύνη, νόμον δὲ καὶ ἔλεον ἐπὶ γλώσσης φορεῖ. Τοιγαροῦν ἀκούσατέ μου, ὦ τέκνα· σεμνὰ γὰρ ἐρῶ, καὶ μακάριος ἄνθρωπος, ὃς τὰς ἐμὰς ὁδοὺς φυλάξει. Αἱ γὰρ ἔξοδοί μου, ἔξοδοι ζωῆς, καὶ ἑτοιμάζεται θέλησις παρὰ Κυρίου. Διὰ τοῦτο παρακαλῶ ὑμᾶς, καὶ προΐεμαι ἐμὴν φωνὴν υἱοῖς ἀνθρώπων. Ὅτι ἐγὼ ἡ Σοφία κατεσκεύασα βουλήν, καὶ γνῶσιν καὶ ἔννοιαν ἐγὼ ἐπεκαλεσάμην. Ἐμὴ βουλὴ καὶ ἀσφάλεια, ἐμὴ φρόνησις, ἐμὴ δὲ ἰσχύς. Ἐγὼ τοὺς ἐμὲ φιλοῦντας ἀγαπῶ, οἱ δὲ ἐμὲ ζητοῦντες εὑρήσουσι χάριν. Νοήσατε τοίνυν ἄκακοι πανουργίαν, οἱ δὲ ἀπαίδευτοι ἔνθεσθε καρδίαν. Εἰσακούσατέ μου καὶ πάλιν· σεμνὰ γὰρ ἐρῶ, καὶ ἀνοίγω ἀπὸ χειλέων ὀρθά. Ὅτι ἀλήθειαν μελετήσει ὁ λάρυγξ μου, ἐβδελυγμένα δὲ ἐναντίον ἐμοῦ χείλη ψευδῆ. Μετὰ δικαιοσύνης πάντα τὰ ῥήματα τοῦ στόματός μου, οὐδὲν ἐν αὐτοῖς σκολιόν, οὐδὲ στραγγαλιῶδες. Πάντα εὐθέα ἐστὶ τοῖς νοοῦσι, καὶ ὀρθὰ τοῖς εὑρίσκουσι γνῶσιν. Διδάσκω γὰρ ὑμῖν ἀληθῆ, ἵνα γένηται ἐν Κυρίῳ ἡ ἐλπὶς ὑμῶν, καὶ πλησθήσεσθε πνεύματος.
Σοφίας Σολομῶντος τὸ Ἀνάγνωσμα.
(δ´ 7-15).
Δίκαιος, ἐὰν φθάσῃ τελευτῆσαι, ἐν ἀναπαύσει ἔσται. Γῆρας γὰρ τίμιον, οὐ τὸ πολυχρόνιον, οὐδὲ ἀριθμῷ ἐτῶν μεμέτρηται. Πολιὰ δέ ἐστι φρόνησις ἀνθρώποις· καὶ ἡλικία γήρως, βίος ἀκηλίδωτος. Εὐάρεστος Θεῷ γενόμενος, ἠγαπήθη, καὶ ζῶν μεταξὺ ἁμαρτωλῶν, μετετέθη. Ἡρπάγη, μὴ κακία ἀλλάξῃ σύνεσιν αὐτοῦ, ἢ δόλος ἀπατήσῃ ψυχὴν αὐτοῦ. Βασκανία γὰρ φαυλότητος ἀμαυροῖ τὰ καλά, καὶ ῥεμβασμὸς ἐπιθυμίας μεταλλεύει νοῦν ἄκακον. Τελειωθεὶς ἐν ὀλίγῳ, ἐπλήρωσε χρόνους μακρούς· ἀρεστὴ γὰρ ἦν Κυρίῳ ἡ ψυχὴ αὐτοῦ· διὰ τοῦτο ἔσπευσεν ἐκ μέσου πονηρίας. Οἱ δὲ λαοὶ ἰδόντες, καὶ μὴ νοήσαντες, μηδὲ θέντες ἐπὶ διανοίᾳ τὸ τοιοῦτον, ὅτι χάρις καὶ ἔλεος ἐν τοῖς ὁσίοις αὐτοῦ, καὶ ἐπισκοπὴ ἐν τοῖς ἐκλεκτοῖς αὐτοῦ.
Σοφίας Σολομῶντος τὸ Ἀνάγνωσμα.
(δ´ 14, Παροιμ. ι´ 31).
Στόμα δικαίου ἀποστάζει σοφίαν, χείλη δὲ ἀνδρῶν ἐπίστανται χάριτας. Στόμα σοφῶν μελετᾷ σοφίαν· δικαιοσύνη δὲ ῥύεται αὐτοὺς ἐκ θανάτου. Τελευτήσαντος ἀνδρὸς δικαίου, οὐκ ὄλλυται ἐλπίς· υἱὸς γὰρ δίκαιος γεννᾶται εἰς ζωήν· καὶ ἐν ἀγαθοῖς αὐτοῦ καρπὸν δικαιοσύνης τρυγήσει. Φῶς δικαίοις διαπαντός, καὶ παρὰ Κυρίου εὑρήσουσι χάριν καὶ δόξαν. Γλῶσσα σοφῶν καλὰ ἐπίσταται, καὶ ἐν καρδίᾳ αὐτῶν ἀναπαύσεται σοφία. Ἀγαπᾷ Κύριος ὁσίας καρδίας· δεκτοὶ δὲ αὐτῷ πάντες ἄμωμοι ἐν ὁδῷ· Σοφία Κυρίου φωτιεῖ πρόσωπον συνετοῦ· φθάνει γὰρ τοὺς ἐπιθυμοῦντας αὐτήν, πρὸ τοῦ γνωσθῆναι, καὶ εὐχερῶς θεωρεῖται ὑπὸ τῶν ἀγαπώντων αὐτήν. Ὁ ὀρθρίσας πρὸς αὐτὴν οὐ κοπιάσει· καὶ ὁ ἀγρυπνήσας δι᾿ αὐτήν, ταχέως ἀμέριμνος ἔσται. Ὅτι τοὺς ἀξίους αὐτῆς αὐτὴ περιέρχεται ζητοῦσα, καὶ ἐν ταῖς τρίβοις φαντάζεται αὐτοῖς εὐμενῶς. Σοφίας οὐ κατισχύσει ποτὲ κακία. Διὰ ταῦτα καὶ ἐραστὴς ἐγενόμην τοῦ κάλλους αὐτῆς, καὶ ἐφίλησα ταύτην, καὶ ἐξεζήτησα ἐκ νεότητός μου, καὶ ἐζήτησα νύμφην ἀγαγέσθαι ἐμαυτῷ. Ὅτι ὁ πάντων Δεσπότης ἠγάπησεν αὐτήν. Μύστις γάρ ἐστι τῆς τοῦ Θεοῦ ἐπιστήμης, καὶ αἱρέτις τῶν ἔργων αὐτοῦ. Οἱ πόνοι αὐτῆς εἰσιν ἀρεταί· σωφροσύνην δὲ καὶ φρόνησιν αὕτη διδάσκει· δικαιοσύνην καὶ ἀνδρείαν, ὧν χρησιμώτερον οὐδέν ἐστιν ἐν βίῳ ἀνθρώποις· Εἰ δὲ καὶ πολυπειρίαν ποθεῖ τις, οἶδε τὰ ἀρχαῖα καὶ τὰ μέλλοντα εἰκάζειν· ἐπίσταται στροφὰς λόγων, καὶ λύσεις αἰνιγμάτων· σημεῖα καὶ τέρατα προγινώσκει, καὶ ἐκβάσεις καιρῶν καὶ χρόνων· καὶ πᾶσι σύμβουλός ἐστιν ἀγαθή. Ὅτι ἀθανασία ἐστὶν ἐν αὐτῇ, καὶ εὔκλεια ἐν κοινωνίᾳ λόγων αὐτῆς. Διὰ τοῦτο ἐνέτυχον τῷ Κυρίῳ, καὶ ἐδεήθην αὐτοῦ, καὶ εἶπον ἐξ ὅλης μου τῆς καρδίας· Θεὲ Πατέρων, καὶ Κύριε τοῦ ἐλέους, ὁ ποιήσας τὰ πάντα ἐν λόγῳ σου, καὶ τῇ σοφίᾳ σου κατασκευάσας τὸν ἄνθρωπον, ἵνα δεσπόζῃ τῶν ὑπὸ σοῦ γενομένων κτισμάτων, καὶ διέπῃ τὸν κόσμον ἐν ὁσιότητι καὶ δικαιοσύνῃ· δός μοι τὴν τῶν σῶν θρόνων πάρεδρον σοφίαν, καὶ μή με ἀποδοκιμάσῃς ἐκ παίδων σου· ὅτι ἐγὼ δοῦλος σός, καὶ υἱὸς τῆς παιδίσκης σου. Ἐξαπόστειλον αὐτὴν ἐξ ἁγίου κατοικητηρίου σου, καὶ ἀπὸ θρόνου δόξης σου, ἵνα συμπαροῦσά μοι διδάξῃ με, τί εὐάρεστόν ἐστιν παρὰ σοί. Καὶ ὁδηγήσῃ με ἐν γνώσει, καὶ φυλάξῃ με ἐν τῇ δόξῃ αὐτῆς. Λογισμοὶ γὰρ θνητῶν πάντες δειλοί, καὶ ἐπισφαλεῖς αἱ ἐπίνοιαι αὐτῶν.
Εἰς τὴν Λιτήν. ᾽Ιδιόμελα.
῏Ηχος α΄.
Ἀγάλλεται σήμερον, ἡ ᾽Εκκλησία τοῦ Χριστοῦ, ἐν τῇ ἁγίᾳ μνήμῃ σου, ῾Ιεράρχα ᾽Αμβρόσιε. Σὺ γὰρ ταύτην κατεκόσμησας, διδασκαλίας λόγῳ καὶ οὐρανίων δογμάτων, σοφαῖς ἀναπτύξεσι· τὸ γὰρ Παράκλητον Πνεῦμα, ὅλον σε ἐπεσπάσατο, ὡς σκεῦος ἐπάξιον, καὶ ἐργάτην θεόληπτον, τῆς θείας εὐδοκίας. ῞Οθεν ποιμαντικῶς διαπρέψας, τὸ δοθέν σοι τάλαντον, ἀληθῶς ἐπηύξησας, δικαιοσύνης τοῖς ἔργοις, καὶ εὐσεβείας τῷ ζήλῳ. ᾽Εν αὐτοῖς καὶ ἡμᾶς συντήρησον, τῇ πρὸς Χριστὸν πρεσβείᾳ σου, ᾽Αρχιερέων ἀκροθίνιον.
῏Ηχος β΄.
Θεοπρεπῆ ἐπαγόμενος βίον, ᾽Αποστολικὴν ἐπληρώσω ἀξίαν ῾Ιερομύστα ᾽Αμβρόσιε· ἔνθεν λαμπρύνων τὸ δώρημα, ἀρετῶν μὲν ὑποφήτης ἐγένου, ᾽Ορθοδοξίας δὲ λαμπρὸς ὑπέρμαχος, καὶ τῆς ἐν Μεδιολάνοις ᾽Εκκλησίας, εὐκλεὴς ἱεροφάντωρ· Χριστὸς γάρ σε ἐδόξασεν, ὁ δοξασθεὶς ἐν τοῖς καμάτοις σου.
῏Ηχος γ΄.
Τῶν ἀρετῶν σου ἡ ἔλλαμψις, καὶ τῆς σοφίας ὁ πλοῦτος, τῆς ᾽Εκκλησίας τοὺς υἱούς, φαιδρύνουσιν ᾽Αμβρόσιε· ὥσπερ νέκταρ ἀμβροσίας γάρ, ἐκ τῶν χειλέων σου ἔβλυσαν, τῆς αἰωνίου ζωῆς τὰ ρήματα. Τριάδα γὰρ ὁμοούσιον, ἐν μιᾷ θεότητι, ὀρθοδόξως ἐκήρυξας· καὶ τῶν αἱρετικῶν ἐμφράξας τὰ στόματα, τῶν εὐσεβούντων ταῖς ψυχαῖς, τῆς ἀληθείας κατεβάλου τὰ σπέρματα. ᾽Αλλ' ὡς τῆς ἄνω δόξης κοινωνός, ἀπαύστως ἱκέτευε, ὑπὲρ τῶν τιμώντων σε.
῏Ηχος δ΄.
Ὡς τοῦ Εὐαγγελίου μυσταγωγὸς καὶ ἐργάτης τῆς ποικίλης τοῦ Πνεύματος χάριτος, οἰκονόμος ἐδείχθης, θεορρῆμον ᾽Αμβρόσιε· λόγῳ γὰρ διεξάγων, τὴν δοθεῖσάν σοι ἐξουσίαν, τῶν μὲν εὐδρομούντων, ὁδηγὸς καὶ ἀλείπτης πέφηνας, τῶν δὲ ἀτακτούντων, παιδευτὴς καὶ ρυθμιστὴς περιδέξιος· ὅθεν βασιλέα ἀνομήσαντα, πεπαρρησιασμένως ἐλέγξας, διορθούμενος ὤφθης, καὶ πατρικῶς αὐτὸν ἐπαιδαγώγησας τοῖς ἐναρέτοις τρόποις· διό σου τὸ μνημόσυνον, πνευματικῶς ἑορτάζομεν.
Δόξα, ῏Ηχος πλ, β΄.
Τὴν ἀληθῆ δεδεγμένος σοφίαν, τῇ θύραθεν παιδείᾳ πρὸς ὑπουργίαν τοῦ κρείττονος, σοφῶς ἐχρήσω ῾Ιεράρχα· τῷ γὰρ θείῳ ὁδηγούμενος Πνεύματι, τῇ καθαρᾷ σου πολιτείᾳ πολλαχῶς διέπρεψας, ὡς τῶν ᾽Αποστόλων μιμητής· ὅθεν οὐ μόνον, τῆς ἐν Μεδιολάνοις ᾽Εκκλησίας, φωστὴρ ἐδείχθης, ἀλλὰ καὶ τῆς καθόλου τοιαύτης, ὑφηγητὴς διαπρύσιος. Καὶ νῦν ᾽Αγγέλοις συνών, καὶ τῆς ζωῆς τοῦ ξύλου κατατρυφῶν, ᾽Αμβρόσιε Πάτερ, πρέσβευε δεόμεθα, ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
Καὶ νῦν. Θεοτοκίον.
Θεοτόκε, σὺ εἶ ἡ ἄμπελος ἡ ἀληθινή, ἡ βλαστήσασα τὸν καρπὸν τῆς ζωῆς. Σὲ ἱκετεύομεν, πρέσβευε, Δέσποινα, μετὰ τοῦ ῾Ιεράρχου, καὶ πάντων τῶν ἁγίων, ἐλεηθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Εἰς τὸν Στίχον. Στιχηρὰ Προσόμοια.
῏Ηχος πλ. α΄. Χαίροις ἀσκητικῶν.
Χαίροις Μεδιολάνων φωστήρ, ῾Ιεραρχῶν περιφανὲς ἐγκαλλώπισμα, ἀπάσης τῆς ᾽Εκκλησίας ὁ διαυγὴς ὀφθαλμός, τὸ τῶν ᾽Ορθοδόξων ἀγαλλίαμα· δοχεῖον τοῦ Πνεύματος, ἀρετῶν ἐνδιαίτημα, δικαιοσύνης, ἀληθοῦς ὑποτύπωσις, τῆς χρηστότητος, εὐκλεὲς στηλογράφημα· στόμα Πνευματοκίνητον, δογμάτων ὀρθότητος, ᾽Ορθοδοξίας ἡ βάσις, ῾Ιερομύστα ᾽Αμβρόσιε· Χριστὸν ἐκδυσώπει, ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν δοθῆναι, τὸ μέγα ἔλεος.
Στίχ. Τὸ στόμα μου λαλήσει σοφίαν...
Γνώμων δικαιοσύνης φανείς, ἱεραρχίας ἐκληρώσω τὴν ἔλλαμψιν, τῇ ἄνωθεν προμηθείᾳ καὶ σελασφόρος ἀστήρ, ἐναρέτων ἔργων ἐχρημάτισας, σαφῶς τῷ ποιμνίῳ σου, ῾Ιεράρχα ᾽Αμβρόσιε πάντας παιδεύων, διὰ λόγου καὶ πράξεως, πρὸς τὰ κρείττονα, ὡς ποιμὴν γνησιώτατος· ὅθεν ὤφθης αἰδέσιμος, δημόταις καὶ ἄναξιν, ὡς μιμητὴς ᾽Αποστόλων, καὶ ζήλου θείου ἀνάπλεως· μεθ᾽ ὧν νῦν δυσώπει ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν δοθῆναι, τὸ μέγα ἔλεος.
Στίχ. Στόμα δικαίου μελετήσει σοφίαν...
Νέκταρ τῆς ἀθανάτου ζωῆς, ἐκ τῶν χειλέων σου πηγάζει ἐν χάριτι, εὐφραῖνον καὶ κατατέρπον, τὴν ᾽Εκκλησίαν Χριστοῦ, ὁ τῆς εὐσεβείας λόγος ῞Οσιε· ὀρθῶς γὰρ ἐκήρυξας, τὴν Τριάδα τὴν ἄκτιστον, ἐν μιᾷ φύσει, ἀληθῶς ὁμοούσιον, καὶ ὁμόθρονον, θεηγόρῳ σου στόματι· ἔνθεν πρὸς βίον ἔνθεον, καὶ τρόπων χρηστότητα, καὶ ἀρετῶν ἐπιδόσεις, ἡμᾶς ἰθύνεις ᾽Αμβρόσιε, αἰτούμενος πᾶσιν, ἱλασμὸν καὶ σωτηρίαν, καὶ μέγα ἔλεος.
Δόξα. ῏Ηχος δ΄.
Τῶν ἀρετῶν περιποιησάμενος τὴν πρᾶξιν, ἱερωσύνῃ τὸν βίον ἐσφράγισας, ῾Ιεράρχα ᾽Αμβρόσιε· ὅθεν ἀμφοτέρωθεν εὐδοκιμῶν, τῷ μὲν οἰκείῳ ὑποδείγματι παιδεύεις, μὴ ὑπερφρονεῖν παρ' ὃ δεῖ φρονεῖν, ἀλλὰ φρονεῖν εἰς τὸ σωφρονεῖν· τῷ δὲ λόγῳ τῆς χάριτος μυσταγωγεῖς, τῆς ἐν Χριστῷ οἰκονομίας, τὸ ἀπόρρητον μυστήριον· καὶ πρεσβεύεις ἀπαύστως, ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
Καὶ νῦν. Προεόρτιον, ὁ αὐτός.
Ἡσαΐα χόρευε, Λόγον Θεοῦ ὑπόδεξαι· προφήτευσον τῇ Κόρῃ Μαριάμ, Βάτον πυρὶ καίεσθαι, καὶ μὴ καταφλέγεσθαι, τῇ αἴγλῃ τῆς Θεότητος. Βηθλεὲμ εὐπρεπίζου· ἄνοιγε πύλην ἡ ᾽Εδέμ·καὶ Μάγοι πορεύεσθαι ἰδεῖν τὴν Σωτηρίαν, ἐν φάτνῃ σπαργανούμενον, ῝Ον ἀστὴρ ἐμήνυσεν, ἐπάνω τοῦ Σπηλαίου, ζωοδότην Κύριον, τὸν σώζοντα τὸ γένος ἡμῶν.
᾽Απολυτίκιον.
῏Ηχος δ΄. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ὡς θεῖος διδάσκαλος, καὶ ῾Ιεράρχης σοφός, δογμάτων ἀκρίβειαν, μυσταγωγεῖς τοὺς πιστούς, ᾽Αμβρόσιε ῞Οσιε· λύεις αἱρετιζόντων, τὴν ἀχλὺν τοῖς σοῖς λόγοις· φαίνεις τῆς εὐσεβείας, τὴν θεόσδοτον χάριν, ἐν ᾗ τοὺς σὲ γεραίροντας, συντήρει ἀπήμονας.
Θεοτοκίον.
Τὸ ἀπ' αἰῶνος ἀπόκρυφον, καὶ ᾽Αγγέλοις ἄγνωστον μυστήριον, διὰ σοῦ Θεοτόκε, τοῖς ἐπὶ γῆς πεφανέρωται. Θεὸς ἐν ἀσυγχύτῳ ἑνώσει σαρκούμενος, καὶ Σταυρὸν ἑκουσίως, ὑπὲρ ἡμῶν καταδεξάμενος· δι' οὗ ἀναστήσας τὸν πρωτόπλαστον, ἔσωσεν ἐκ θανάτου τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
῞Ετερον ᾽Απολυτίκιον τοῦ ῾Αγίου ᾽Αμβροσίου.
(Ποίημα Δ. Γ. Παναγιωτοπούλου)
῏Ηχος πλ.β΄ Ἀγγελικαὶ δυνάμεις.
Τὸν ἱεράρχην τοῦ Χριστοῦ εὐφημήσωμεν, τῆς ᾽Εκκλησίας φωστῆρα καὶ καύχημα, ᾽Αμβρόσιον τὸν τῆς ὀρθοδοξίας στερρὸν ὑπέρμαχον καὶ προστάτην, φιλάνθρωπον ἐν ἔργοις καὶ ἐν Γραφαῖς δυνατόν, ἐλέγχοντα παρρησίᾳ, διδάσκαλον ἀρετῶν, τῆς ὑμνῳδίας τεχνουργόν, μύστην τῆς χάριτος.
ΕΙΣ ΤΟΝ ΟΡΘΡΟΝ
Μετὰ τὴν α' Στιχολογίαν, Κάθισμα.
῏Ηχος α΄. Τὸν τάφον Σου Σωτήρ.
Ὡς ἄδυτος ἀστήρ, ἐκ Δυσμῶν ἀναλάμψας, φωτίζεις θαυμαστῶς, νοηταῖς δᾳδουχίαις, ᾽Αμβρόσιε Πατὴρ ἡμῶν, εὐσεβῶν τὰ πληρώματα· ὅθεν σήμερον, τὴν φωτοφόρον σου μνήμην, ἑορτάζομεν ἐν εὐφροσύνῃ καρδίας, Χριστὸν μεγαλύνοντες.
Θεοτοκίον.
Ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, ἐξ ἁγνῶν σου αἱμάτων, σεσάρκωται ῾Αγνή, ὑπὲρ νοῦν ἀσυγχύτως, καὶ ὤρθωσε τὸ σύντριμμα, τοῦ ᾽Αδὰμ ἀγαθότητι· ὅθεν ἅπαντες, ὡς σωτηρίας σε πύλην, μεγαλύνομεν, καὶ τὴν σὴν ἄρρητον δόξαν, Παρθένε δοξάζομεν.
Μετὰ τὴν β' Στιχολογίαν, Κάθισμα.
῏Ηχος δ΄ Ταχὺ προκατάλαβε.
Ὁσίως ἱέρευσας, τῷ ἐπὶ πάντων Θεῷ, σοφίᾳ κοσμούμενος, παντοδαπεῖ ἀληθῶς, παμμάκαρ ᾽Αμβρόσιε· ὤφθης τῆς ᾽Εκκλησίας, θεηγόρος ἐκφάντωρ, νέμων ἑνὶ ἑκάστῳ καταλλήλως τὰς δόσεις, ὡς θεῖος οἰκονόμος, τῆς ἄνωθεν χάριτος.
Θεοτοκίον.
Τὸ ὄρος τὸ ἅγιον, καὶ ἐμφανὲς καὶ σεπτόν, ἐξ οὗ ἐπεδήμησεν, ὁ τῶν ἁπάντων Θεός, σαρκὸς ὁμοιώματι, ὕμνοις μεγαλυνέσθω, ἡ ῾Αγνὴ Θεοτόκος· πᾶσι γὰρ ὁμαλίζει, σωτηρίας τὴν τρίβον, προσάγουσα Κυρίῳ τοὺς ταύτῃ προστρέχοντας.
Μετὰ τὸν Πολυέλεον, Κάθισμα.
῏Ηχος γ΄. Θείας πίστεως.
Θείου Πνεύματος τῇ ἐπιπνοίᾳ, σάλπιγξ εὔηχος, τῆς εὐσεβείας, ἀνεδείχθης ῾Ιεράρχα ᾽Αμβρόσιε· καὶ βασιλέων ρυθμίσας τὸ φρόνημα, ᾽Ορθοδοξίας τὸν λόγον ἐτράνωσας. Πάτερ ῞Οσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.
Θεοτοκίον.
Λειμών, εὔοσμος, τῆς παρθενίας, κλῖμαξ ἔμψυχος, οὐρανομήκης, ἀνεδείχθης Θεοτόκε Πανάχραντε, τὸν μὲν Θεὸν ὑπὲρ νοῦν σωματώσασα, τὸν δὲ βροτὸν πρὸς τὰ ἄνω ὑψώσασα· ὅθεν ἅπαντες, ὑμνοῦμεν τὰ μεγαλεῖά σου, αἰτοῦντες διὰ σοῦ τὸ θεῖον ἔλεος.
Τὸ α' ἀντίφωνον τοῦ δ' ἤχου.
Προκείμενον.
Τὸ στόμα μου λαλήσει σοφίαν...
Στίχ. ᾽Ακούσατε ταῦτα πάντα τὰ ἔθνη.
Εὐαγγέλιον τοῦ ῎Ορθρου τοῦ ᾽Ι. Χρυσοστόμου.
( 13 Νοεμβρίου)
Ὁ Ν'.
Δόξα. Ταῖς τοῦ ῾Ιεράρχου...
Καὶ νῦν. Ταῖς τῆς Θεοτόκου...
Στίχ. ᾽Ελέησόν με ὁ Θεός...
Ἰδιόμελον. ῏Ηχος πλ. β΄.
Χάρις θεία ἐκκέχυται, ἐκ τῶν πηγῶν τοῦ σωτηρίου, τοῖς χείλεσί σου Πάτερ ᾽Αμβρόσιε· ὅθεν ὑπὲρ μέλι γλυκάζον, καὶ νέκταρ ἀμβροσίας, εὐφραίνουσιν ἡμᾶς, οἱ λόγοι σου πάνσοφε· ποταμοὶ γὰρ ἐκ κοιλίας σου βρύουσιν, ὕδατος ἁλλομένου, κατὰ τὸν θεῖον λόγον, πρὸς σωτηρίαν τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
Ὁ Κανὼν τῆς Θεοτόκου καὶ τοῦ ῾Αγίου οὗ ἡ ᾽Ακροστιχίς:
Τὸν παμμέγιστον ᾽Αμβρόσιον αἰνέσω.
Ποίημα ᾽Ιωσήφ.
᾽Ωδὴ α΄. ῏Ηχος δ΄.
Θαλάσσης, τὸ ἐρυθραῖον πέλαγος, ἀβρόχοις ἴχνεσιν, ὁ παλαιὸς πεζεύσας ᾽Ισραήλ, σταυροτύποις Μωσέως χερσί, τοῦ ᾽Αμαλὴκ τὴν δύναμιν, ἐν τῇ ἐρήμῳ ἐτροπώσατο.
Ταῖς θείαις, φωτοχυσίαις ὅσιε, καταστραπτόμενος, τὴν φωτοφόρον ταύτην καὶ φαιδράν, καὶ ἁγίαν σου κοίμησιν, τοὺς εὐσεβῶς γεραίροντας, σαῖς ἱκεσίαις φωταγώγησον.
Ὁ Λόγος, ὁ τοῦ Θεοῦ σοφίας σοι, λόγον δεδώρηται, κεκοσμημένον γλώσσῃ ἀληθεῖ, ἱεράρχα ᾽Αμβρόσιε, αἱρετιζόντων ἄλογον, ἀπορραπίζοντα κακόνοιαν.
Νοός σου, τὸ ὀπτικὸν πανόλβιε, προκαθηράμενος, τῆς τῶν παθῶν ἀχλύος, δεκτικόν, καθαρῶν ἐπιλάμψεων, τοῦ Παναγίου Πνεύματος, προαπειργάσω παμμακάριστε.
Πανσόφοις, καὶ ἱεροῖς σου δόγμασι, τὴν ἀρειόφρονα, ἀποδιώξας λύμην ὡς ποιμήν, ἐπὶ χλόην ἐποίμανας, ὀρθοδοξίας πάνσοφε, τὰ λογικά σου πίστει θρέμματα.
Θεοτοκίον.
Ἀσπόρως τῷ τοῦ Πατρὸς βουλήματι, ἐκ θείου Πνεύματος, τὸν τοῦ Θεοῦ συνείληφας Υἱόν, καὶ σαρκὶ ἀπεκύησας, τὸν ἐκ Πατρὸς ἀμήτορα καὶ δι' ἡμᾶς ἐκ σοῦ ἀπάτορα.
῞Ετερος Κανὼν τοῦ ῾Αγίου, οὗ ἡ ᾽Ακροστιχίς·
Θείου ᾽Αμβροσίου μέγα κλέος ᾄσμασι μέλπω.
Ποίημα Θεοφάνους
ᾨδὴ α΄. ῏Ηχος πλ. δ΄.
Ἡ κεκομμένη τὴν ἄτομον ἔτεμε, καὶ εἶδεν ἥλιος γῆν ἣν οὐκ ἐθεάσατο· ἀλάστορα ἐχθρὸν τὸ ὕδωρ κατεπόντισε, καὶ ἄβατον διῆλθεν ᾽Ισραήλ· ᾠδὴ δὲ ἀνεμέλπετο· Τῷ Κυρίῳ ἄσωμεν, ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται.
Θείῳ φωτί σου, ὑπέρλαμπρε ῞Ηλιε τῆς ἁμαρτίας μου, τὴν ἀχλὺν ἀπέλασον· οἰκτείρεις γὰρ ψυχάς, τῇ ἐμφύτῳ εὐσπλαγχνίᾳ σου, καὶ σκότους ἀπαλλάτεις τῶν παθῶν, τῇ μόνῃ εὐμενίᾳ σου, Παντοκράτορ Κύριε, ὁ μόνος εὐδιάλλακτος.
Ἐπὶ τῷ κάλλει, τῶν θείων δογμάτων σου, ἡ ᾽Εκκλησία φαιδρῶς, Πάτερ ὡραϊζεται· καὶ πίστει ἀσφαλεῖ, πεποικιλμένη δείκνυται, καὶ ὅλη ὡς πλησίον καὶ καλή, ἐκ δεξιῶν παρίσταται, ὀρθοδόξως λάμπουσα, τῆς δόξης τοῦ νυμφίου Χριστοῦ.
Ἱερωσύνης, τοῖς ὅπλοις στομούμενος καὶ θείᾳ δόξῃ τὸν νοῦν Πάτερ ἐλλαμπόμενος, ὡς μάχαιρα πιστῶν, ἐστιλβωμένη δείκνυσαι, καὶ σάλπιγξ τῆς εὐσήμου ῾Εορτῆς, τὰ θράση τῶν αἱρέσεων, τιμητικῶς συγκόπτουσα καὶ πάντας διεγείρουσα.
Θεοτοκίον.
Ὁ πρὸ αἰώνων, Πατρὶ συναΐδιος, ἐκ σοῦ Θεόνυμφε, σάρκα προσελάβετο, καὶ φύσιν τῶν βροτῶν, θεώσας συνεδόξασε· διό σε σωτηρίας ἀρχηγόν, καὶ κόσμου ἱλαστήριον, Θεοτόκε Δέσποινα, πρὸς τὸν ἐκ σοῦ κεκτήμεθα.
Καταβασία.
Χριστὸς γεννᾶται δοξάσατε. Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν, ἀπαντήσατε Χριστὸς ἐπὶ γῆς, ὑψώθητε. ᾌσατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἡ γῆ, καὶ ἐν εὐφροσύνῃ, ἀνυμνήσατε λαοί ὅτι δεδόξασται.
ᾨδὴ γ΄.
Οὑκ ἐν σοφίᾳ, καὶ δυνάμει καὶ πλούτῳ καυχώμεθα, ἀλλ' ἐν σοὶ τῇ τοῦ Πατρός, ἐνυποστάτῳ σοφίᾳ Χριστέ· οὐ γὰρ ἔστιν ἅγιος, πλήν σου φιλάνθρωπε.
Μεμυημένος, ῾Ιεράρχης ὡς ἔνθεος ὅσιε, πᾶσαν νόησιν Γραφῆς, τοῖς ἀγνοοῦσιν ᾽Αμβρόσιε, Πάτερ τὰ δυσέφικτα, τρανῶς ἐσάφησας.
Μεγίστην χάριν, πρὸς Θεοῦ δεδεγμένος καὶ δύναμιν, σῆς ἐσθῆτος ἐπαφῇ, ποικίλα πάθη ᾽Αμβρόσιε, Πάτερ ἐθεράπευσας τῶν προσιόντων σοι.
Ἐν ἀφροσύνῃ, τὴν πρὸς σὲ τὸν φρονήσει ἐμπρέποντα, πλησιάσαι τολμηρῶς, μιαρωτάτην ὁρμήσασαν, θᾶττον ἐθανάτωσας, θείῳ προστάγματι.
Θεοτοκίον.
Γένος ἀνθρώπων, ἐκαινούργησας μόνη κυήσασα, τὸν τῆς φύσεως ἡμῶν, Δημιουργόν τε καὶ Κύριον· ὅθεν σε δοξάζομεν, θεοχαρίτωτε.
῎Αλλος. Σὺ εἶ τὸ στερέωμα.
Ῥεῖθρον ἐν καρδίᾳ σου, ἐκ τῶν τοῦ Πνεύματος ὅσιε, χαρισμάτων, βρύει καταρδεῦον, τοὺς τῆς πίστεως αὔλακας.
Ὅλον ἀπεκάθηρας, τὸ ὀπτικὸν τοῦ νοῦ ὅσιε, καὶ εἰς ὕψος ἤρθης, θεωρίας τῇ ἐλλάμψει τοῦ Πνεύματος.
Στέφεται τοῖς λόγοις σου, ὥσπερ τιμίοις λίθοις σοφέ, ἡ ᾽Εκκλησία, καὶ διαιωνίζει τῶν πιστῶν βασιλεύουσα.
Θεοτοκίον.
Ἵλεων γενέσθαι μοι, τῶν ἐν πολλαῖς παγέντι ἁγνή, ἁμαρτίαις, τὸν ἐκ σοῦ τεχθέντα, ἀσιγήτως δυσώπησον.
Ὁ Εἱρμός.
Σὺ εἶ τὸ στερέωμα, τῶν προστρεχόντων σοι Κύριε· σὺ εἶ τὸ φῶς, τῶν ἐσκοτισμένων καὶ ὑμνεῖ σε τὸ πνεῦμά μου.
Καταβασία.
Τῷ πρὸ τῶν αἰώνων, ἐκ Πατρὸς γεννηθέντι ἀρρεύστως Υἱῷ, καὶ ἐπ' ἐσχάτων ἐκ Παρθένου, σαρκωθέντι ἀσπόρως, Χριστῷ τῷ Θεῷ βοήσωμεν· Ὁ ἀνυψώσας τὸ κέρας ἡμῶν, ἅγιος εἶ Κύριε.
Κάθισμα, ῏Ηχος δ΄.
Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Λόγους ζωῆς Πάτερ σοφὲ κεκτημένος, τὰς διανοίας τῶν πιστῶν καταρδεύεις, καὶ καρποφόρους χάριτι δεικνύεις ἀεί· τῶν αἱρετιζόντων δέ, κατακλύζεις τὰς φρένας· χάριν ἀναβλύζων τε, ἰαμάτων ἐκπλύνεις, παθῶν παντοίων ρύπον ἀληθῶς, ἱερομύστα θεόφρον ᾽Αμβρόσιε.
Δόξα. ῏Ηχος πλ. δ΄. Τὴν σοφίαν καὶ λόγον.
Τὸν Προφήτην ᾽Ηλίαν ζηλοτυπῶν, ᾽Ιωάννην ὡσαύτως τὸν Βαπτιστήν, ἀνδρείως διήλεγξας, Βασιλεῖς ἀνομήσαντας· ἱεραρχίας θρόνον, ἐνθέως ἐκόσμησας, καὶ θαυμάτων πλήθει, τὸν κόσμον ἐπλούτησας· ὅθεν καὶ ταῖς θείαις, συγγραφαῖς κεχρημένος, πιστοὺς ἐπεστήριξας, καὶ ἀπίστους ἐπέστρεψας, ἱεράρχα ᾽Αμβρόσιε. Πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ τὴν ἁγίαν μνήμην σου.
Καὶ νῦν. Θεοτοκίον.
Τὴν οὐράνιον Πύλην καὶ Κιβωτόν, τὸ πανάγιον ῎Ορος τὴν φωταυγῆ, Νεφέλην ὑμνήσωμεν, τὴν οὐράνιον Κλίμακα, τὸν λογικὸν Παράδεισον, τῆς Εὔας τὴν λύτρωσιν, τῆς οἰκουμένης πάσης, τὸ μέγα Κειμήλιον· ὅτι σωτηρία, ἐν αὐτῇ διεπράχθη, τοῦ κόσμου καὶ ἄφεσις τῶν πολλῶν ἐγκλημάτων· διὰ τοῦτο βοῶμεν αὐτῇ· Πρέσβευε τῷ σῷ Υἱῷ καὶ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς προσκυνοῦσιν ἐν πίστει, τὸν ἄχραντον τόκον σου.
῍Η Σταυροθεοτοκίον.
Ἐν τῷ πάθει ἐστῶσα τοῦ σοῦ Υἱοῦ, τῷ Σταυρῷ πλησιάζουσα μητρικῶς, δακρύων προσχύσεσι, λουομένη ἐκραύγαζες· Οἴμοι θεῖε Λόγε!, πῶς φέρεις ραπίσματα, ἐμπτυσμούς καὶ μάστιγας, Σταυρὸν καὶ τὸν θάνατον; ὅμως ὑπὲρ γένους, σωτηρίας βροτείου, ἑκὼν ταῦτα ὑφίστασαι. Οὕτω Σῶτερ φιλάνθρωπε, ἡ Θεοτόκος ἐβόα σοι· ἣν περ προβαλλόμενοι σοί, εἰς πρεσβείαν, Δέσποτα αἰτούμεθα, ἵνα πλουσίως παράσχῃς, ἡμῖν τὰ ἐλέη σου.
ᾨδὴ δ΄.
Δι’ ἀγάπησιν Οἰκτίρμον τῆς σῆς εἰκόνος, ἐπὶ Σταυροῦ σου ἔστης, καὶ ἐτάκησαν ἔθνη· σὺ γὰρ εἶ φιλάνθρωπε, ἰσχύς μου καὶ ὕμνησις.
Ἱεράρχης ἀνεδείχΘης χρισθεὶς τῷ μύρῳ τῷ τῆς ἱερωσύνης, τελειῶν ῾Ιερέας, πᾶσι τὴν σωτήριον, δωρούμενος κάθαρσιν.
Συνετήρησας τὴν ποίμνην ἐκ πάσης βλάβης, τῶν ἐναντίων μάκαρ, καὶ ᾽Αρείου τὴν πλάνην, πᾶσαν ἠμαύρωσας, τῷ φέγγει τῶν λόγων σου.
Τῇ τοῦ Πνεύματος δυνάμει τετειχισμένος, τὰ πονηρὰ διώκεις, τῆς κακίας παμμάκαρ, πνεύματα μὴ φέροντα, τὴν σὴν ἐπιτίμησιν.
Θεοτοκίον.
Ὁ θελήματι τὰ πάντα δημιουργήσας, δημιουργεῖται θέλων, ἐξ ἁγνῶν σου αἱμάτων, σώζων τοὺς εἰδότας σε, ἁγνὴν Θεομήτορα.
῎Αλλος. Εἰσακήκοα Κύριε.
Ὁ λειμὼν τῶν δογμάτων σου, καὶ θεολαμπής σου βίος πανεύφημε, ὡς συνθέσεως θυμίαμα, κατευωδιάζει τὰς αἰσθήσεις ἡμῶν.
Ἱερεῖον γενόμενος καὶ ἱερουργὸς καὶ κάρπωμα ὅσιε πρακτικῶς ὁλοκαυτώθης Θεῷ, καὶ προσήχθης θῦμα τῇ τραπέζῃ Χριστοῦ.
Ὁ οὐράνιος Κύριος, ἐν τῷ στερεώματι τῷ τῆς πίστεως, ὡς ἀστέρα σε κατέπηξε, δᾳδουχοῦντα κόσμον τοῖς σοῖς δόγμασι.
Θεοτοκίον.
Μὴ τραπεὶς τῇ θεότητι, ὅλον ἑαυτὸν ὁ Λόγος ἐκένωσε, καὶ ἀνθρώποις προσωμίλησεν, ἐκ σοῦ σάρκα Κόρη προσλαβόμενος.
Καταβασία.
Ῥάβδος ἐκ τῆς ρίζης ᾽Ιεσσαί, καὶ ἄνθος ἐξ αὐτῆς Χριστέ, ἐκ τῆς Παρθένου ἀνεβλάστησας· ἐξ ὄρους ὁ αἰνετός, κατασκίου δασέος, ἦλθες σαρκωθεὶς ἐξ ἀπειράνδρου, ὁ ἄϋλος καὶ Θεός. Δόξα τῇ δυνάμει σου Κύριε.
ᾨδὴ ε΄
Σὺ Κύριέ μου φῶς, εἰς τὸν κόσμον ἐλήλυθας, φῶς ἅγιον ἐπιστρέφον, ἐκ ζοφώδους ἀγνοίας, τοὺς πίστει ἀνυμνοῦντάς σε.
Νοῦν λάμποντα φωτί, τῷ ἀΰλῳ κτησάμενος, ἀπήστραψας ἰαμάτων, καὶ θαυμάτων ἀκτῖνας, ᾽Αμβρόσιε μακάριε.
᾽Ανήγειρας σαυτὸν ἱερὸν καταγώγιον, τοῦ Πνεύματος, καταλύσας τοὺς ναοὺς τῶν εἰδώλων, ᾽Αμβρόσιε θεόπνευστε.
Μεγίστων ἀρετῶν, φωταυγείᾳ λαμπόμενον, ᾐδέσθησαν βασιλεῖς σε, καὶ τὸν ὅρον τῆς γλώττης, τῆς σῆς οὐ παρεσάλευσαν.
Θεοτοκίον.
Βουλήματι τὸ πᾶν ὁ σοφῶς ἐργαζόμενος, βουλόμενος ἀναπλάσαι, τοὺς ἀνθρώπους Παρθένε, τὴν σὴν γαστέρα ᾤκησεν.
῎Αλλος. ῎Ινα τί με ἀπώσω.
Ἐν τῇ θείᾳ σου μνήμῃ, ἱερέων θίασος Πάτερ ἀγάλλεται, καὶ πιστῶν χορεῖαι, σὺν ᾽Αγγέλοις ἀΰλοις εὐφραίνονται, καὶ τρυφᾷ σκιρτῶσα, πνευματικῶς ἡ ᾽Εκκλησία, ἐν τοῖς λόγοις σου Πάτερ ᾽Αμβρόσιε.
Γεωργὸς ἀνεδείχθης, τέμνων τὴν τῆς πίστεως εὐθεῖαν ἄρουραν, καὶ διδασκαλίας, ἐπισπείρων θεόσοφε δόγματα, καὶ αὐξήσας στάχυν, καρποφορεῖς τῇ ᾽Εκκλησίᾳ τόν οὐράνιον ἄρτον τοῦ Πνεύματος.
'Αβραὰμ τὴν θυσίαν, καὶ τὴν ἄμεμπτον πίστιν ἐχαρακτήρισας, ᾽Ισαὰκ ὡς ἄλλον, τὴν ψυχὴν θυσιάσαι προθέμενος, τῷ τοῦ Κτίστου πόθῳ· καὶ μὴ τρωθεὶς τῇ ἀπιστίᾳ ἐχρημάτισας φίλος τοῦ Κτίστου σου.
Θεοτοκίον.
Κόσμου οὖσα προστάτις Μῆτερ ἀειπάρθενε, σύ με κυβέρνησον, καὶ ὁδήγησόν με, εἰς εὐθείαν ὁδὸν καὶ κατεύθυνον, πρὸς δικαιοσύνης, τρίβους, ὀρθὰς τὸν λογισμόν μου, τῆς ψυχῆς τὰς πορείας ἰθύνουσα.
Καταβασία.
Θεὸς ὢν εἰρήνης, Πατὴρ οἰκτιρμῶν, τῆς μεγάλης βουλῆς σου τὸν ῎Αγγελον, εἰρήνην παρεχόμενον, ἀπέστειλας ἡμῖν· ὅθεν θεογνωσίας, πρὸς φῶς ὁδηγηθέντες, ἐκ νυκτός ὀρθρίζοντες, δοξολογοῦμέν σε Φιλάνθρωπε.
Θεοτοκίον.
Σκέπην καὶ καταφυγήν, καὶ τεῖχος ὄντως ἀκράδαντον, ἡ πόλις σου σὲ πιστῶς, κεκτημένη Δέσποινα, δυσχερῶν ἐκ θλίψεων, καὶ κινδύνων πάντων, ἐκλυτροῦται ταῖς πρεσβείαις σου.
Ὁ Εἱρμός.
Ἱλάσθητί μοι Σωτήρ· πολλαὶ γὰρ αἱ ἀνομίαι μου, καὶ ἐκ βυθοῦ τῶν κακῶν, ἀνάγαγε δέομαι· πρὸς σὲ γὰρ ἐβόησα, καὶ ἐπάκουσόν μου, ὁ Θεὸς τῆς σωτηρίας μου.
Καταβασία.
Σπλάγχνων Ἰωνᾶν ἔμβρυον ἀπήμεσεν, ἐνάλιος θήρ, οἶον ἐδέξατο· τῇ Παρθένῳ δέ, ἐνοικήσας ὁ Λόγος καὶ σάρκα λαβών, διελήλυθε φυλάξας ἀδιάφθορον· ἧς γὰρ οὐχ ὑπέστη ρεύσεως, τὴν τεκοῦσαν κατέσχεν ἀπήμαντον.
Κοντάκιον. ῏Ηχος γ΄. Θείας πίστεως.
Θείοις δόγμασι περιαστράπτων, ἀπημαύρωσας ᾽Αρείου πλάνην, ἱερομύστα καὶ ποιμὴν ὦ ᾽Αμβρόσιε· θαυματουργῶν δὲ δυνάμει τοῦ Πνεύματος, πάθη ποικίλα σαφῶς ἐθεράπευσας· Πάτερ ὅσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.
Ὁ Οἶκος.
Ἐκ τῆς θεολογικῆς καὶ ὑψηλῆς σοφίας σου, ἔμπλησόν μου τὸν νοῦν, τὸν πτωχὸν καὶ ταλαίπωρον, ὅπως ἀνυμνήσω τὸν βίον σου Πάτερ· οὐ γὰρ ἰσχύσω λόγον προσάξαι σοι, εἰ μὴ σὺ παράσχῃς μοι λόγον καὶ γνῶσιν, ἰσχὺν καὶ σύνεσιν, ὅπως ἐκ τῶν σῶν τὰ σὰ προσφέρω σοι, ἐκεῖθεν ἔχων ἀφορμάς, καὶ στεφανώσω τὴν σεπτὴν καὶ ἁγίαν κορυφήν σου, σὺν τοῖς πιστοῖς ἀνακράζων· Πάτερ ῞Οσιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.
Συναξάριον.
Τῇ Ζ' τοῦ αὐτοῦ μηνός, μνήμη τοῦ ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ᾽Αμβροσίου, Ἐπισκόπου Μεδιολάνων.
Στίχοι.
Τὸ φθαρτὸν ᾽Αμβρόσιος ἐκδὺς σαρκίον,
Θείας μετέσχεν ἀμβροσίας ἀξίως.
῾Εβδόμῃ ᾽Αμβρόσιος ποτὶ ἄμβροτον ἤλυθεν οὖδας.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Ἀθηνοδώρου.
Στίχοι
Χαίρων Ἀθηνόδωρος, εἰ τμηθῇ ξίφει,
Ἀφῃρέθη τὸ πνεῦμα καὶ πρὸ τοῦ ξίφους.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ὁ Ἅγιος Νεόφυτος, ἐν τῇ θαλάσσῃ βληθείς, τελειοῦται.
Στίχοι
Θανὼν ὁ Νεόφυτος ὑδάτων μέσον,
Παρ᾿ ὑδάτων ζῇ μυστικῶν διεξόδους.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ὁ Ἅγιος Δομέτιος, ξίφει τελειοῦται.
Στίχοι
Δὸς Δομέτιε Χριστομάρτυς καὶ λάβε.
Δὸς τὴν κεφαλήν, καὶ λάβε στέφος μέγα.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, οἱ Ἅγιοι Ἰσίδωρος, Ἀκεψιμᾶς, καὶ Λέων πυρὶ τελειοῦνται.
Στίχοι
Διττοῖς συνάθλοις Ἰσίδωρε συμφλέγου·
Ἴσων γὰρ αὐτοῖς δωρεῶν Θεοῦ τύχης.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ὁ Ἅγιος Ἀμμοῦν, Ἐπίσκοπος Νητρίας, ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.
Στίχοι
Ἀμμοῦν πατρὸς κατεῖδες Νητρία τρία,
Κόσμου φυγήν, ἄσκησιν, ἔξοδον βίου.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες, Γαϊανὸς καὶ Γάϊος, πυρὶ τελειοῦνται.
Στίχοι
Ἂν καὶ καμίνου Γάϊε βληθῇς μέσον,
Σοῦ Γαϊανὸς οὐκ ἀφέξομαι λέγει.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, οἱ Ἅγιοι τριακόσιοι Μάρτυρες, οἱ ἐν Ἀφρικῇ, ξίφει τελειοῦνται.
Στίχοι
Δόξης ὑπὲρ σῆς, ὦ Τριάς, τετμημένην,
Διπλοτριπλῆν δέχου με ἑξηκοντάδα.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, ὁ Ὅσιος, Ἰγνάτιος, ὁ πλησίον τῶν Βλαχερνῶν κείμενος, ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.
Στίχοι
Πλήρης ἀπῆλθες πράξεων χρηστῶν Πάτερ,
Ἐκ τοῦ ματαίου καὶ κακῶν πλήρους βίου.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Μνήμη τοῦ Ὁσίου πατρὸς ἡμῶν Παύλου Μοναχοῦ, τοῦ ὑποτακτικοῦ.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Μνήμη τῶν ἁγίων Μαρτύρων Πρίσκου, Μαρτίνου καὶ Νικολάου· ὧν ὁ μὲν λιμῷ, ὁ δὲ πέλεξι κατακοπείς, ὁ δὲ τρίτος διὰ πυρός, ἐτελειώθησαν· Ἡ δὲ σύναξις αὐτῶν τελεῖται πλησίον τοῦ τείχους τῶν Βλαχερνῶν.
Στίχοι
Λιμῷ θανόντα Πρίσκον ἄρτου γηΐνου,
Ὁ Χριστὸς ἄρτον ψωμιεῖ τῶν Ἀγγέλων.
Πέλεξι συγκόπτουσι Μαρτίνου κρέα,
Κρεῶν μακέλλαις δυσσεβεῖς ἀνθρωπίνων.
Ἐξῆλθε δόγμα δαίμοσι πλάνης θύειν,
Οἷς, Νικόλαε, μὴ θύων, εἰς πῦρ θύῃ.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, τὰ Ἐγκαίνια τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἐν τοῖς Κουράτορος.
Ἧς ταῖς ἁγίαις πρεσβείαις, ὁ Θεός, ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς Ἀμήν.
ᾨδὴ ζ'
«Ἐν τῇ καμίνῳ, Ἀβραμιαῖοι Παῖδες τῇ Περσικῇ, πόθῳ εὐσεβείας μᾶλλον ἢ τῇ φλογί, πυρπολούμενοι ἐκραύγαζον· Εὐλογημένος εἶ, ἐν τῷ ναῷ τῆς δόξης σου Κύριε».
Ὁ θεῖος φθόγγος, τῶν σῶν δογμάτων Πάτερ πάνσοφε, ὥσπερ ἀστραπὴ διῆλθε πᾶσαν τὴν γῆν, καὶ θαυμάτων ἡ ἐπίδειξις, ὡς φῶς ἐξήστραψε, τὰς ἐν ζόφῳ καρδίας λαμπρύνουσα.
Νομοθεσίαις, ταῖς τοῦ Σωτῆρος σὺ ἑπόμενος, Πάτερ τὸ δοθὲν σοι τάλαντον ἐμμελῶς, ὡς οἰκέτης ἀγαθότητος, ἐπολυπλασίασας, δεσποτικῆς χαρᾶς ἀξιούμενος.
Ἀναστομώσας, τὴν θεολόγον σου διάνοιαν, ῥεῖθρα ἱερῶν δογμάτων ποταμηδόν, ἐπαφῆκας καταρδεύοντα, πιστῶν τὸ πλήρωμα, ἱερομύστα Πάτερ Ἀμβρόσιε.
Θεοτοκίον
Ἰδοὺ Παρθένε· Ἐν τῇ γαστρί σου σὺ συνέλαβες, Λόγον, τοῦ Πατρὸς συνάναρχον καὶ σαρκί, ἀπεκύησας δωρούμενον, πᾶσιν ἀνάκλησιν, τοῖς ἐξ Ἀδὰμ πεσοῦσι Πανάμωμε.
Ἄλλος
Οἱ ἐκ τῆς Ἰουδαίας
Ἀκηλίδωτον ὤφθης, ἀρετῶν θεομάκαρ, ἀξίως ἔσοπτρον, καθαρὰς τὰς ἐμφάσεις, τῆς πίστεως δεικνύον, καὶ φωτίζον τοὺς ψάλλοντας· Ὁ τῶν Πατέρων ἡμῶν, Θεὸς εὐλογητός εἶ.
Σοῦ ὁ βίος Θεόφρον, ὑποτύπωσις ὤφθη, Ἀρχιερέων σαφῶς, καὶ ὄρος ὀρθοδόξων, τῶν πίστει μελῳδούντων, καὶ Θεῷ ἐκβοώντων ἀεί· Ὁ τῶν Πατέρων ἡμῶν, Θεὸς εὐλογητός εἶ.
Μέτριος μὲν τὸν τρόπον, ὑψηλὸς δὲ τὸν λόγον, Πάτερ Ἀμβρόσιε, αἰδέσιμος τὸν βίον, καὶ πίστει ἀνεδείχθης, ἀκλινὴς ἐν τῷ ψάλλειν σε, ὁ τῶν Πατέρων ἡμῶν, Θεός εὐλογητὸς εἶ.
Θεοτοκίον
Θελητὴν τοῦ ἐλέους, ὃν ἐγέννησας Μῆτερ, νῦν ἐκδυσώπησον, ῥυσθῆναι τῶν πταισμάτων, ψυχῆς τε μολυσμάτων, τοὺς ἐν πίστει κραυγάζοντας· Ὁ τῶν Πατέρων ἡμῶν, Θεὸς εὐλογητὸς εἶ.
Καταβασία.
Οἱ Παῖδες εὐσεβείᾳ συντραφέντες, δυσσεβοῦς προστάγματος καταφρονήσαντες, πυρὸς ἀπειλὴν οὐκ ἐπτοήθησαν, ἀλλ' ἐν μέσῳ τῆς φλογὸς ἑστῶτες ἔψαλλον. Ὁ τῶν Πατέρων, Θεὸς εὐλογητὸς εἶ.
ᾨδὴ η΄.
Χεῖρας ἐκπετάσας Δανιήλ, λεόντων χάσματα, ἐν λάκκῳ ἔφραξε· πυρὸς δὲ δύναμιν ἔσβεσαν, ἀρετὴν περιζωσάμενοι, οἱ εὐσεβείας ἐρασταί, Παῖδες κραυγάζοντες· Εὐλογεῖτε, πάντα τὰ ἔργα Κυρίου τὸν Κύριον.
Νεκρώσας τὰ μέλη καὶ νεκρόν, σαρκὸς τὸ φρόνημα, ἀπεργασάμενος, ψυχὴν ἐζώωσας Ὅσιε, καὶ πηγὴν θαυμάτων ἔβλυσας, τοῖς νεκρωθεῖσιν ἐκ παθῶν, ζωὴν παρέχουσαν, τοῖς βοῶσι· Πάντα τὰ ἔργα ὑμνεῖτε τὸν Κύριον.
Ἔγνως τὴν μετάθεσιν Σοφέ, τὴν ἐκ τοῦ σώματος, θείῳ ἐν Πνεύματι, προφητικώτατα· ταύτην γάρ, τοῖς συνοῦσι διεσάφησας, καὶ ἐν χαρᾷ πρὸς οὐρανόν, βοῶν ἀνέδραμες· Εὐλογεῖτε, πάντα τὰ ἔργα Κυρίου τὸν Κύριον.
Σῶμα καὶ καρδίαν καὶ τὸν νοῦν, προκαθηράμενος, παθῶν συγχύσεως, πυρφόρον ἔλλαμψιν ἄνωθεν, εἰσεδέξω τὴν τοῦ Πνεύματος, ὥσπερ οἱ θεῖοι μαθηταί, βοῶν Ἀμβρόσιε· Εὐλογεῖτε, πάντα τὰ ἔργα Κυρίου τὸν Κύριον.
Θεοτοκίον
Ὤφθης ὑπερτέρα οὐρανῶν, Θεὸν οὐράνιον ἀποκυήσασα, τὸν τὰ ἐπίγεια Πάναγνε, οὐρανοῖς ἐπισυνάψαντα, καὶ τὴν ἐπίγνωσιν αὐτοῦ, πᾶσι παρέχοντα, τοῖς βοῶσι· Πάντα τὰ ἔργα ὑμνεῖτε τὸν Κύριον.
Ἄλλος
Μουσικῶν ὀργάνων
Ἀπαθείας ὄργανον ἐδείχθης, τῶν παθῶν κοιμίζων τὰς ὀρέξεις, καὶ τὰς καρδίας τῶν πιστῶν, κραυγάζειν διεγεῖρον· τὸν Κύριον ὑμνεῖτε, καὶ ὑπερυψοῦτε, εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
Σωτηρίας πρόξενον ἐκτήσω, τὴν τοῦ λόγου δύναμιν Παμμάκαρ, δι' ἧς ἐτράνωσας ἡμῖν, τὸν ἕνα τῆς Τριάδος, ἀρρήτως ἐκ Παρθένου, σάρκα προσλαβόντα, βροτοῖς ὁμοουσίως.
Ἰαμάτων βρύουσι σταγόνας, τῶν σῶν διδαγμάτων αἱ νεφέλαι, ἐξ ὧν ἀρδεύονται πιστῶν, καρδίαι τῶν βοώντων, τὸν Κύριον ὑμνεῖτε, καὶ ὑπερυψοῦτε, εἰς πάντας τούς αἰῶνας.
Θεοτοκίον
Μακαρίζει σε Σεμνὴ τάξις Ἀγγέλων, μεγαλύνει σε γηγενῶν φύσις· ἐν σοὶ γὰρ εὕρομεν χαράν, οἱ πίστει σε ὑμνοῦντες, καὶ ὑπερυψοῦντες, εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
Ὁ Εἱρμός.
Μουσικῶν ὀργάνων συμφωνούντων, καὶ λαῶν ἀπείρων προσκυνούντων, εἰκόνι τῇ ἐν Δεηρᾷ, τρεῖς Παῖδες μὴ πεισθέντες, τὸν Κύριον ἀνύμνουν, καὶ ἐδοξολόγουν, εἰς πάντας τοὺς αἰώνας.
Καταβασία.
Θαύματος ὑπερφυοῦς ἡ δροσοβόλος, ἐξεικόνισε κάμινος τύπον·οὐ γὰρ οὓς ἐδέξατο φλέγει νέους ὡς οὐδὲ πῦρ, τῆς Θεότητος Παρθένου ἣν ὑπέδυ νηδύν· διὸ ἀνυμνοῦντες ἀναμέλψωμεν·Εὐλογείτω ἡ κτίσις πᾶσα τὸν Κύριον, καὶ ὑπερυψούτω εἰς πάντας τοὺς αἰώνας.
ᾨδὴ θ'
«Λίθος ἀχειρότμητος ὄρους, ἐξ ἀλαξεύτου σου Παρθένε, ἀκρογωνιαῖος ἐτμήθη, Χριστὸς συνάψας, τὰς διεστώσας φύσεις· διὸ ἐπαγαλλόμενοι, σὲ Θεοτόκε μεγαλύνομεν».
Ἴδες γεγονὼς ἐν ἐκστάσει τὰ δι᾿ αἰῶνος τοῖς Ἁγίοις, Πάτερ ἀποκείμενα γέρα· πρὸς ἃ μετέβης, ἀποληψόμενος, τῶν σῶν καμάτων ἔνδοξε, τὰς ἀντιδόσεις εὐφραινόμενος.
Ὥριμος ὡς βότρυς θεόφρον, ληνοῖς τοῖς ἄνω ἐπαξίως, ἀπεθησαυρίσθης πηγάζων, ἀθανασίας οἶνον Ἀμβρόσιε, καὶ ἰαμάτων χάριτας, τοῖς εὐσεβῶς σοι προσπελάζουσιν.
Σοφίᾳ καὶ χάριτι λάμπων, ἱερομύστα καὶ ποιμένων, μέσον ἐξαστράπτεις δογμάτων, ὀρθοδοξίᾳ Πάτερ Ἀμβρόσιε· διὸ πίστει καὶ πόθῳ σε, ὕμνοις ἀξίως μακαρίζομεν.
Ἡμεροφαῆ σε ἀστέρα, ἡ Ἐκκλησία κεκτημένη, σκότος διαφεύγει παντοίας, Παμμάκαρ πλάνης καὶ ταῖς λαμπρότησι, τῶν ἱερῶν δογμάτων σου, αὐγαζομένη μακαρίζει σε.
Θεοτοκίον
Φωνήν σοι βοῶμεν Παρθένε, περιχαρῶς τοῦ Ἀρχαγγέλου· Χαῖρε τῆς κατάρας ἡ λύσις, δεινῶν παντοίων, χαῖρε ἡ λύτρωσις, ἡ τοὺς βροτοὺς θεώσασα, τῇ ὑπὲρ νοῦν κυοφορίᾳ σου.
Ἄλλος
Ἐξέστη ἐπὶ τούτῳ ὁ οὐρανὸς
Ἐδείχθης ὡς ἐλαία Πάτερ σοφέ, ἐν τῷ οἴκῳ Κυρίου, κατάκαρπος, ἐξ ἧς σοφῶς, ἔπλησας λαμπάδα τῶν ἀρετῶν, μεθ' ἧς καὶ εἰσελήλυθας, ἐν τῇ εὐωχίᾳ τῶν οὐρανῶν, ἐν οἷς συναπολαύεις, μετὰ τῶν ἀσωμάτων, τῆς ἀκηράτου καὶ ἀΰλου ζωῆς.
Λιπάνας τὴν ψυχήν σου ταῖς ἀρεταῖς, ἐγκρατείας ἐδείχθης διδάσκαλος, καὶ τῆς σεπτῆς, ἀρχιερωσύνης μυσταγωγός, τοῦ βίου ὑποτύπωσις, καὶ τῆς Ἐκκλησίας φωταγωγός, καὶ στήλη τῶν δογμάτων αἱρέσεων τὴν πλάνην, ἀδιαλείπτως στηλιτεύουσα.
Πεπλήρωκας τὸν δρόμον Πάτερ σοφέ, καὶ τὴν πίστιν τετήρηκας ἄμεμπτον, καὶ εἰς μονάς, ἔφθασας καὶ λήξεις τῶν οὐρανῶν, ἐν οἷς σοι καὶ ἀπόκειται, στέφανος καὶ δόξα τῶν ἀμοιβῶν, ἀλλὰ ταῖς σαῖς πρεσβείαις, οἰκτείρησον καὶ σῶσον, ἐξ ἐπηρείας τὰς ψυχὰς ὑμῶν.
Θεοτοκίον
Ὡράθης ὦ Παρθένε μήτηρ Θεοῦ, ὑπὲρ φύσιν τεκοῦσα ἐν σώματι, τὸν ἀγαθόν, Λόγον ἐκ καρδίας τῆς ἑαυτοῦ· ὃν ὁ Πατὴρ ἠρεύξατο, πάντων πρὸ αἰώνων ὡς ἀγαθός, ὅν νῦν καὶ τῶν σωμάτων ἐπέκεινα νοοῦμεν, εἰ καὶ τὸ σῶμα περιβέβληται.
Ὁ Εἱρμὸς
«Ἐξέστη ἐπὶ τούτῳ ὁ οὐρανός, καὶ τῆς γῆς κατεπλάγη τὰ πέρατα, ὅτι Θεός, ὤφθη τοῖς ἀνθρώποις σωματικῶς, καὶ ἡ γαστήρ σου γέγονεν, εὐρυχωροτέρα τῶν οὐρανῶν· διό σε Θεοτόκε, Ἀγγέλων καὶ ἀνθρώπων, ταξιαρχίαι μεγαλύνουσιν».
Καταβασία.
Μυστήριον ξένον, ὁρῶ καὶ παράδοξον, οὐρανὸν τὸ Σπήλαιον, Θρόνον Χερουβικὸν τὴν Παρθένον· τὴν φάτνην χωρίον· ἐν ᾧ ἀνεκλίθη ὁ ἀχώρητος, Χριστὸς ὁ Θεός· ὃν ἀνυμνοῦντες μεγαλύνομεν.
᾽Εξαποστειλάριον. Τοῖς Μαθηταῖς συνέλθωμεν.
Ὀρθοδοξίας πρόμαχος, βάσις τῆς ᾽Εκκλησίας, ᾽Αρχιερέων ἔρεισμα, καὶ σοφὸς ποιμενάρχης, ᾽Αμβρόσιε ἀνεδείχθης, πρὸς νομὰς εὐσεβείας, καθοδηγῶν τὸ ποίμνιον, ἀτιθάσσους ὡς θῆρας ἀποσοβῶν, κακοδόξων φάλαγγας θεοφάντορ, τρανῶν τὸ ὁμοούσιον, τῆς ἁγίας Τριάδος.
Θεοτοκίον, ὅμοιον.
Θαῦμα φρικτὸν Πανάμωμε! ὅτι τὸν πρὸ αἰώνων, ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκλάμψαντα, ὁμοούσιον Λόγον, γεγέννηκας ἀπορρήτως· ὅθεν σε Θεοτόκον, ὁμολογοῦμεν Δέσποινα, ἀληθῶς καὶ κυρίως, ὡς ἀληθῆ, τοῦ Θεοῦ μητέρα· ὃν ἐκδυσώπει, αὐτὸν Θεομακάριστε, ὑπὲρ γένους ἀνθρώπων.
ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΙΝΟΥΣ
῾Ιστῶμεν στίχους δ' καὶ ψάλλομεν τὰ ἑξῆς Προσόμοια
τοῦ ῾Αγίου.
῏Ηχος α΄. Πανεύφημοι Μάρτυρες.
Πάτερ ᾽Αμβρόσιε παθῶν, τὸν νοῦν καθηράμενος, τῆς ἀπαθείας τὴν ἔλλαμψιν, ἀξίως εἴληφας, καὶ φωτὸς ἐδείχθης, στῦλος προηγούμενος, λαοῦ τοῦ εὐσεβοῦς θείῳ Πνεύματι· καὶ νῦν ἱκέτευε, δωρηθῆναι ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν, τὴν εἰρήνην, καὶ τὸ μέγα ἔλεος.
Πάτερ ᾽Αμβρόσιε κανών, εὐσεβείας πέφηνας, ᾽Ορθοδοξίας θεμέλιος, καὶ στῦλος ἄσειστος καὶ τῆς ᾽Εκκλησίας, ὄργανον θεόπνευστον, ἐν Πνεύματι λαλοῦν τὰ σωτήρια, καὶ πρὸς ἐπίγνωσιν, τῆς Τριάδος ἄγων ἅπαντας, τοὺς τῇ πλάνῃ, ὑπαχθέντας πρότερον.
Πάτερ ᾽Αμβρόσιε ὁ σὸς ζῆλος ἀνυπέρβλητος, ὁ λόγος δὲ ἐνθεώτατος· ὅθεν ᾐδέσθησαν, τοῦτον οἷα νόμον, θεῖον οἱ ἀνάσσοντες, καλῶς παιδαγωγούμενοι ῞Οσιε, ἐπὶ τὰ κρείττονα διὰ τοῦτο ὡς φωστῆρά σε, ἀληθείας, μέγαν μακαρίζομεν.
Πάτερ ᾽Αμβρόσιε πηγήν, διδαγμάτων ἔβλυσας, Χριστὸν σοφίας τὴν ἄβυσσον, ἐν σοὶ κτησάμενος· ὅθεν κατακλύζεις, πλάνης τὰ ζιζάνια, καὶ ρύπους ἐκκαθαίρεις ἑκάστοτε, ψυχῶν μακάριε, καὶ σωμάτων θείᾳ χάριτι, ῾Ιεράρχης, ὡς θεοειδέστατος.
Δόξα. ῏Ηχος πλ. α΄.
Τὴν ἱεραρχικὴν ἀμπεχόνην σου, τῆς εὐσεβείας ποικίλαις ταῖς χρόαις, λαμπροτέραν ἐτέλεσας, θεορρῆμον ᾽Αμβρόσιε· ἐν ὁσιότητι γὰρ καὶ δικαιοσύνῃ, τὴν δεδομένην σοι ἀξίαν, καλῶς διαγαγών, ποιμαντικῶς Θεῷ εὐηρέστησας, καὶ τῆς τῶν ᾽Αποστόλων στάσεως, ἐν οὐρανοῖς ἠξιώθης. ᾽Αλλ' ὦ διδασκάλων ἄριστε, καὶ Ποιμένων δόξα, μὴ διαλίπῃς πρεσβεύειν, ὑπὲρ τῶν τιμώντων σε.
Καὶ νῦν. Θεοτοκίον.
Μακαρίζομέν σε Θεοτόκε Παρθένε, καὶ δοξάζομέν σε οἱ πιστοὶ κατὰ χρέος, τὴν πόλιν τὴν ἄσειστον, τὸ τεῖχος τὸ ἄρρηκτον, τὴν ἀρραγῆ προστασίαν καὶ καταφυγήν τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
ΕΙΣ ΤΗΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΝ
Τὰ Τυπικά, οἱ Μακαρισμοί, καὶ ἐκ τῶν κανόνων τοῦ ῾Αγίου γ' καὶ στ' ᾠδή.
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ (13 Νοεμβρίου)
Προκείμενον.῏Ηχος α΄.
Τὸ στόμα μου λαλήσει σοφίαν...
Στίχ. ᾽Ακούσατε ταῦτα, πάντα τὰ ἔθνη.
Πρὸς Ἑβραίους ᾽Επιστολῆς Παύλου τὸ ᾽Ανάγνωσμα.
'Αδελφοί, τοιοῦτος ἡμῖν ἔπρεπεν ᾽Αρχιερεὺς ὅσιος, ἄκακος, ἀμίαντος, κεχωρισμένος ἀπὸ τῶν ἁμαρτωλῶν, καὶ ὑψηλότερος τῶν οὐρανῶν γενόμενος· ὃς οὐκ ἔχει καθ' ἡμέραν ἀνάγκην, ὥσπερ οἱ ἀρχιερεῖς, πρότερον ὑπὲρ τῶν ἰδίων ἁμαρτιῶν θυσίας ἀναφέρειν, ἔπειτα τῶν τοῦ λαοῦ· τοῦτο γὰρ ἐποίησεν ἐφάπαξ, ἑαυτὸν ἀνενέγκας. Ὁ νόμος γὰρ ἀνθρώπους καθίστησιν ἀρχιερεῖς, ἔχοντας ἀσθένειαν· ὁ λόγος δὲ τῆς ὁρκωμοσίας τῆς μετὰ τὸν νόμον, Υἱὸν εἰς τὸν αἰῶνα τετελειωμένον. Κεφάλαιον δὲ ἐπὶ τοῖς λεγομένοις· τοιοῦτον ἔχομεν ᾽Αρχιερέα, ὃς ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τοῦ θρόνου τῆς μεγαλωσύνης ἐν τοῖς οὐρανοῖς, τῶν ἁγίων λειτουργὸς καὶ τῆς σκηνῆς τῆς ἀληθινῆς, ἣν ἔπηξεν ὁ Κύριος καὶ οὐκ ἄνθρωπος.
᾽Αλληλούϊα, ῏Ηχος β΄.
Στόμα δικαίου ἀποστάζει σοφίαν.
Στίχ. Ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ αὐτοῦ ἐν καρδίᾳ.
ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ
᾽Εκ τοῦ κατὰ Ἰωάννην
Εἶπεν ὁ Κύριος· ᾽Εγώ εἰμι ἡ θύρα· δι' ἐμοῦ ἐάν τις εἰσέλθῃ, σωθήσεται, καὶ εἰσελεύσεται, καὶ ἐξελεύσεται, καὶ νομὴν εὑρήσει. Ὁ κλέπτης οὐκ ἔρχεται, εἰ μὴ ἵνα κλέψῃ καὶ θύσῃ, καὶ ἀπολέσῃ· ἐγὼ ἦλθον ἵνα ζωὴν ἔχωσι, καὶ περισσὸν ἔχωσιν. ᾽Εγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός· ὁ ποιμὴν ὁ καλὸς τὴν ψυχὴν αὐτοῦ τίθησιν ὑπέρ τῶν προβάτων. Ὁ μισθωτὸς δέ, καὶ οὐκ ὢν ποιμήν, οὗ οὐκ εἰσὶ τὰ πρόβατα ἴδια, θεωρεῖ τὸν λύκον ἐρχόμενον, καὶ ἀφίησι τὰ πρόβατα, κοιὶ φεύγει· καὶ ὁ λύκος ἁρπάζει αὐτά, καὶ σκορπίζει τὰ πρόβατα. Ὁ δὲ μισθωτὸς φεύγει, ὅτι μισθωτός ἐστι, καὶ οὐ μέλει αὐτῷ περὶ τῶν προβάτων. ᾽Εγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός·καὶ γινώσκω τὰ ἐμά, καὶ γινώσκομαι ὑπὸ τῶν ἐμῶν. Καθὼς γινώσκει με ὁ Πατήρ, κᾀγὼ γινώσκω τὸν Πατέρα· καὶ τὴν ψυχήν μου τίθημι ὑπὲρ τῶν προβάτων. Καὶ ἄλλα πρόβατα ἔχω, ἃ οὐκ ἔστιν ἐκ τῆς αὐλῆς ταύτης· κᾀκεῖνά με δεῖ ἀγαγεῖν· καὶ τῆς φωνῆς μου ἀκούσουσι· καὶ γενήσεται μία ποίμνη, εἷς ποιμήν.
Κοινωνικόν. Εἰς μνημόσυνον αἰώνιον.
Μεγαλυνάριον.
Χαίροις ᾽Εκκλησίας λαμπρὸς φωστήρ· χαίροις τῆς σοφίας, ἡ κιθάρα ἡ ἐμμελής· χαίροις ὑποφῆτα, δογμάτων ὀρθοδόξων, ᾽Αμβρόσιε παμμάκαρ, Πατέρων καύχημα.
Δίστιχον.
Γερασίμῳ ἔλλαμψον τῷ σὲ ὑμνοῦντι
᾽Αμβρόσιε Πάτερ ἀμάρυγμα θεῖον.